Serial TV: ?Oddział dla zuchwałych? ? desperacka próba wskrzeszenia popkulturowego militaryzmu

Telewizja Canal+ od połowy grudnia emituje serial Oddział dla zuchwałych o brytyjskiej elitarnej jednostce SAS (Special Air Service) walczącej w północnej Afryce podczas drugiej wojny światowej.

Canal+ zachwala tę superprodukcję BBC jako ?historię powstania elitarnej jednostki SAS, której wciąż aktualne motto brzmi: ?Who dares, wins,? czyli ?Kto się odważy, ten zwycięży,? gdzie ?młodzi, zuchwali chłopacy, sieją spustoszenie wśród niemieckiego wroga? i dalej jako serial ?pokazujący męstwo, pewność siebie, notoryczne igranie ze śmiercią, a do tego brytyjskie poczucie humoru i chwile wielkich wzruszeń?. Ten romantyzowany obraz SAS ma jednak mało wspólnego z historią.

W latach osiemdziesiątych SAS wyłonił się z cienia, aby stać się częścią militaryzmu celebrowanego przez premier Margaret Thatcher.

Władze brytyjskie ideologicznie wykorzystały rolę SAS-u w szturmie na ambasadę Iranu w Londynie w 1980 i w wojnie falklandzkiej w 1982 roku.

Na masową skalę zaczęto publikować serię pamiętników, powieści poświęconych SAS, a także zainspirowane działalnością jednostki podręczniki przetrwania.

Jeszcze w 1995 roku, brytyjski minister obrony Michael Portillo powiedział zebranym podczas konferencji Partii Konserwatywnej, że trzy litery SAS wysyłają jasny sygnał: ?Nie zadzieraj z Wielką Brytanią?.

Wraz ze zwycięstwem Partii Pracy w wyborach w 1997 roku, rola SAS-u zmalała. Teraz jednak legenda SAS-u znów wychodzi z cienia.

Desperacka próba

Oddział dla zuchwałych to desperacka próba wskrzeszenia popkulturowego militaryzmu. Serial opiera się w części na książce Bena Macintyre?a z 2016 roku o tym samym tytule. W Polsce, jak do tej pory, przetłumaczono inne jego książki, głównie o tematyce historyczno-szpiegowskiej (Wielkie oszustwo, Szpieg wśród przyjaciół).

Na podstawie Oddziału dla zuchwałych Macintyre?a powstał także trzy częściowy dokument. Teraz książka doczekała się również serialowej adaptacji. Producentem i autorem scenariusza Oddziału dla zuchwałych jest Steven Knight (znany między innymi za Peaky Blinders, znacznie bardziej udanego serialu dostępnego w Polsce na Netfliksie).

Serial celebruje wyczyny ?rebelianckich? oficerów pod przywództwem Davida Stirlinga, którzy występują przeciwko wojskowemu establiszmentowi podczas walk z nazistami w Afryce Północnej. Historia tej wojennej przygody niby przypadkowo odzwierciedla obecną politykę w Wielkiej Brytanii, gdzie przez ostatnie kilka lat rząd Borisa Johnsona rzekomo toczył wojnę przeciwko politycznemu i administracyjnemu establiszmentowi.

Pod względem historycznym obraz przedstawiony w serialu jest wręcz parodią kampanii wschodnioafrykańskiej w czasie drugiej wojny światowej. Ma on tyle wspólnego z realiami tego konfliktu, co świnka Peppa ze współczesnym rolnictwem.

Fałszywy major

Niewygodne dla serialu jest zwłaszcza to, że w tym samym roku, co serial, Gavin Mortimer opublikował książkę pod tytułem David Stirling: Fałszywy major. W bardzo przekonujący sposób rozprawia się on z mitem Stirlinga, którego wprost nazywa ?niekompetentnym egomaniakiem?, uprzywilejowanym bogaczem wyróżniającym się jedynie próżnością i arogancją.

Stirling był ponadto niewiarygodny, zmyślał historie, aby wyolbrzymić swój heroizm i wojskowe znaczenie SAS-u. Według Macintyre?a SAS zmienił oblicze wojny. Rzeczywistość jest zupełnie inna.

Wojna w północnej Afryce została wygrana nie dlatego, że nieliczni oficerowie SAS-u działali za linią wroga, ale dlatego, że Brytyjczycy posiadali ogromną przewagę militarną. Podczas bitwy pod El Alamein pomiędzy październikiem a listopadem 1942 r. Brytyjczycy posiadali 190 tysięcy żołnierzy i ponad tysiąc czołgów. Stawiło im czoła tylko 116 tysięcy Niemców i Włochów z 540 czołgami. Ta materialna przewaga była decydująca. Brytyjski dowódca wojskowy, marszałek polny Montgomery, prawie nie wspomina o roli SAS-u w swoich pamiętnikach. To była wojna na skalę przemysłową.

Druga wojna światowa nie została rozstrzygnięta przez ?heroizm? elitarnych jednostek, ale przez masowe rozmieszczenie wojsk na morzu, lądzie i w powietrzu.

Daleko od powiedzenia widzom prawdy o wojnie serial o SAS ma cel głównie ideologiczny. W świecie fantasy stworzonym przez spółkę Macintyre-Knight, to romantyczny heroizm ?zuchwałych? miał wpływ decydujący na losy wojny.

Wojna jest tu przygodą, brutalną i krwawą z wieloma wybuchami, ale ciągle zabawą. Twórcy serialu chcą nas przekonać, że wojny mogą zostać wygrane, jeśli tylko kilku śmiałych facetów może złamać kilka zasad, aby osiągnąć swój cel. Taka postawa oczywiście związana jest bezpośrednio z obecnie prowadzona polityką.

Jaka była późniejsza kariera Stirlinga? Na początku lat sześćdziesiątych założył on jedną z pierwszych prywatnych firm wojskowych, a raczej firmę zatrudniającą najemników, Watchguard International.

Brała ona aktywną rolę w niejawnej wojskowej rekrutacji byłych żołnierzy SAS-u, którzy walczyli w Jemenie, w operacji finansowanej przez Arabię Saudyjską, która została zatwierdzona przez rząd Wielkiej Brytanii.

Saudyjczycy zapłacili w sztabkach złota. Motto SAS-u ?Kto się odważy, ten wygrywa?, zostało zastąpione innym: ?Kto płaci, ten zwycięży?.

Najemnicy pomogli islamskim rebeliantom walczyć ze świeckim, nacjonalistycznym rządem Abd Allah as-Sallala w Jemenie na początku lat sześćdziesiątych.

Po porażce wyborczej Partii Konserwatywnej w 1974 ., spowodowanej falą strajków górników, Stirling założył swoją własną firmę GB75, która miała na celu łamać strajki. Stirling chciał także obalić rząd laburzystów Harolda Wilsona. Jeden z ministrów w rządzie Wilsona, Roy Mason potępił go jako ?niemal faszystę?.

Stirling także założył Truemid, prawicową organizację, która miała na celu inwigilowanie związków zawodowych, a zwłaszcza jej lewicowych, bojowych nurty. David Stirling był w każdym calu bohaterem prawicy.

John Newsinger i Maciej Bancarzewski

Oddział dla zuchwałych (ang. SAS: Rogue Heroes), emitowany przez Canal+ online od 14 grudnia 2022.

Sześcioodcinkowy serial BBC wyprodukowany w 2022, czas trwania odcinka ? 60 minut

Reżyseria: Tim Shankland
Scenariusz: Steven Knight
W rolach głównych:
Dominic West,
Connor Swindells,
Alfie Allen, Sofia Boutella.

Tags: Featured

Category: Gazeta - styczeń 2023, Gazeta - styczeń 2023 - cd.