Granica śmierci ? rasistowska polityka antyuchodźcza rządu

. | 1 stycznia 2023

11.11.22 Warszawa. Demonstracja przeciwników rasizmu i faszyzmu.

Trwa rasistowska, antyuchodźcza i śmiercionośna polityka rządu na polsko-białoruskiej granicy. Do tej pory oficjalnie potwierdzono 29 ofiar śmiertelnych na tych obszarach. Około 200 osób uważa się za zaginionych. Szczególnie w obecnym okresie zimowym tzw. push-backi (czyli wywózki ludzi do lasów przygranicznych) stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia.

Dodatkowym problemem dla organizacji, które starają się pomagać uchodźcom na obszarze przygranicznym jest to, że nadal obowiązuje zakaz przebywania w strefie przygranicznej w odległości 200 metrów od granicy z Białorusią wzdłuż jej całej długości. Ofiar śmiertelnych prawdopodobnie jest więcej niż te oficjalnie potwierdzone.

Grupa Granica, która organizuje różnego rodzaju pomoc dla uchodźców, informuje, że tylko w ostatnich 10 dniach 2022 roku na polsko-białoruskiej granicy znaleziono dwie kolejne ofiary śmiertelne.

21 grudnia znaleziono ciało 66-letniego obywatela Syrii. Nazywał się Jaber Al Jawabra. Został on dwa dni wcześniej wywieziony na stronę białoruską przez polskie służby. Potwierdziła to sama polska Straż Graniczną.

28 grudnia poinformowano o kolejnej śmierci na granicy. Tym razem ofiarą była 30-letnia kobieta podróżująca ze swoim ojcem. Strona białoruska opublikowała filmik, w którym ojciec zmarłej opowiada, jak polskie służby zabrały im ich osobiste rzeczy i wywiozły z Polski mimo słabego stanu zdrowia kobiety. Polska Straż Graniczna stara się z kolei zrzucać winę na białoruskie służby. Grupa Granica pisze, że trudno zweryfikować, w jakich okolicznościach zmarła kobieta, ale wiadomo, że polskie służby niejednokrotnie wywoziły osoby w słabym stanie zdrowia na białoruską stronę. ?W tych okolicznościach dodatkowo wstrząsające jest to, że śmierć i czyjąś osobistą tragedię wykorzystuje się do celów propagandowych?, pisze Grupa Granica na swoim profilu na Facebooku. Dotyczy to władz po obu stronach granicy.

Innym aspektem brutalnego traktowania uchodźców i migrantów przez polskie władze jest stosowanie długotrwałego przetrzymywania uchodźców w Strzeżonych Ośrodkach dla Cudzoziemców. Warunki nie różnią się tam od tych panujących w więzieniu. Ludzie, którzy nie popełnili żadnego przestępstwa, są traktowani jak więźniowie kryminalni. 15 grudnia jeden z takich ludzi, Mohammed Al Zirjawi, zaczął strajk głodowy. Pisze, że w jego proteście chodzi o ?wolność albo śmierć?. Ten 26-latek z Iraku od 17 miesięcy jest przetrzymywany w takim zamkniętym ośrodku w Przemyślu.

?Z Iraku uciekał przed przemocą i prześladowaniami; w Polsce odnalazł więzienie i nawrót traum,? pisze Grupa Granica. GG zwraca też uwagę na to, że Irakijczycy są grupą szczególnie dyskryminowaną w Polsce i często poddawani są nadmiarowej, długotrwałej detencji. Tymczasem trzeba zaznaczyć, że za sytuację w Iraku Polska ma szczególną odpowiedzialność jako państwo biorące udział w ataku na ten kraj w 2003 roku i w dalszej wojnie prowadzonej pod kierownictwem USA, której skutki ludność Iraku odczuwa do dziś.

PiS rozpoczął swoją rasistowską kampanię przeciw uchodźcom przed wyborami w 2015 roku i nadal stosuje propagandę odbierającą ludziom uciekającym z innych kontynentów ich człowieczeństwo. Poza tragicznymi skutkami, które taka polityka ma dla dotkniętych uchodźców, ten rasizm toruje też drogę dla jeszcze skrajniejszych opcji politycznych. Organizacje faszystowskie już dzisiaj otrzymują miliony od rządzących, by organizować swoje marsze i spotkania. Wiemy z historii Polski, Europy i świata, że z tymi organizacjami idą w parze przemoc i terror uliczny wobec wszystkich niepasujących do ich narodowych i ?rasowych? ideałów.

Dlatego sprzeciw wobec rasistowskiej polityki rządu musi iść w parze z mobilizacją antyfaszystowską.

Raport z jednego tygodnia działania Grupy Granica: 9-15 grudnia 2022 roku:

* 91 osób zgłosiło się do nas z prośbą o pomoc, z czego 9 zgłoszeń dotyczyło dzieci,
* udało nam się dotrzeć z pomocą humanitarną do 20 z nich,
* udzieliliśmy pomocy prawnej 5 osobom,
* udzieliliśmy pomocy medycznej 7 osobom,
* zarejestrowaliśmy 24 wywózki do Białorusi, w tym jednego dziecka,
* udokumentowaliśmy jeden przypadek zaginięcia na pograniczu,
* jedna osoba zgłosiła nam doświadczenie przemocy ze strony służb białoruskich,
* dwie osoby zgłosiły nam doświadczenie przemocy ze strony służb polskich.

Przypominamy, że liczby te reprezentują tylko część skali kryzysu. Ludzie zgłaszają się z prośbą o pomoc także do Fundacji Ocalenie oraz innych oddolnych inicjatyw. W obecnym czasie liczby są też zaniżone w związku z bardzo trudnymi warunkami pogodowymi, które często uniemożliwiają przeprowadzenie dłuższych wywiadów z osobami przekraczającymi granicę.

Wyroki sądowe przeciw postępowaniu władz polskich

Podczas gdy cały czas trwa tragiczna sytuacja na granicy polsko-białoruskiej, co ciekawe, nawet sądom zdarza się wydawać wyroki, w których działania polskich władz są określone jako nielegalne. Oto kilka przykładów:

? Sąd uznał, że krótkotrwale zatrzymanie obywateli Afganistanu, którzy przekroczyli granicę z Białorusi do Polski było niezasadne, nielegalne i nieprawidłowe. Pomimo, że osoby te wnosiły o udzielenie im ochrony międzynarodowej w Polsce, zostały zawrócone do Białorusi. Zdaniem sądu działanie Straży Granicznej, polegające na wywiezieniu cudzoziemców w środku nocy na teren ścisłego rezerwatu przyrody bez odpowiedniego ekwipunku, było wysoce niehumanitarne.

? W czterech sprawach sąd uchylił zaskarżone przez cudzoziemców postanowienia o opuszczeniu RP wydane przez Komendanta Głównego Straży Granicznej. Ze względu na nieprawidłowe postępowanie i zebranie materiału dowodowego nie sposób było ustalić, czy cudzoziemcy chcieli złożyć wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Polsce.

– W trzech sprawach sąd uznał, że rozporządzenie MSWiA z sierpnia 2021 roku zostało wydane z przekroczeniem kompetencji ustawowej i jako takie nie powinno być stosowane. Minister może bowiem wyłącznie ograniczyć bądź zawiesić ruch na przejściach granicznych, nie jest natomiast uprawniony do regulowania sytuacji osób, które przekroczyły granice poza zasięgiem terytorialnym przejścia granicznego. Bezprawne było odstawianie cudzoziemców do linii granicy z Białorusią bez umożliwienia tym osobom złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

? Sąd w wyroku uwzględnił skargę na postanowienie Komendanta Głównego Straży Granicznej o opuszczeniu terytorium RP wydanego wobec obywatela Syrii, który przekroczył granicę z Białorusi do Polski. Naruszenie prawa polegało m.in. na nieprawidłowym zebraniu materiału dowodowego, braku uzasadnienia wydanego rozstrzygnięcia i nieprzeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, w tym dowodu z przesłuchania strony.

? Na skutek skargi złożonej przez Rzecznika Praw Obywatelskich sąd uchylił zaskarżone postanowienie o opuszczeniu RP, które skutkowało zawróceniem małoletniego obywatela Syrii bez opieki z Polski do Białorusi. Z protokołu zatrzymania nie wynikało, aby zostali oni poinformowani o możliwości złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej. Sprawa nie została prawidłowo wyjaśniona, a ponadto wobec małoletniego cudzoziemca nie zostały zastosowane odpowiednie procedury związane z gwarancjami przysługującymi małoletnim bez opieki.

Rekordowa liczba uchodźców na świecie

W 2022 roku rekordowo dużo, bo aż 100 milionów osób na całym świecie, zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów. Liczba ta zwiększyła się od ok. 90 milionów w 2021 roku. Przyczyniły się do tego wybuch lub kontynuacja wojen i prześladowania w wielu częściach świata, takich jak Ukraina, Etiopia, Jemen, Burkina Faso, Syria i Mjanma.

Specjalny wysłannik ONZ ds. praw migrantów González Morales zwrócił uwagę na podwójne standardy w traktowaniu uchodźców w Polsce i Białorusi, szczególnie jeśli chodzi o ludzi o pochodzeniu afrykańskim i innych grup etnicznych. Taka krytyka jest słuszna i ważna – trzeba jednak podkreślić, że dotyczy ona również ogólnoeuropejskiego traktowania uchodźców z krajów spoza Europy. Liczba ludzi zmarłych podczas próby dotarcia do Europy przez morze podwoiła się między 2020 a 2021 do więcej niż 3000 osób. (Więcej o UE i Frontex w artykule o 18 marca).

Według danych ONZ:

Ukraina: W czasie 10 miesięcy od lutowego ataku Rosji na Ukrainęw innych państwach europejskichzarejestrowano ponad 7,8 milionów ukraińskich uchodźców.

Jemen: Katastrofa humanitarna w wyniku wojny zmusiła ponad 4,3 mln ludzi do opuszczenia swoich domów.

Syria: Prawie 5 mln dzieci urodzonych w Syrii nigdy nie doświadczyło pokoju w swoim kraju. Prawie 6,5 mln Syryjczyków jest uchodźcami, najwięcej z nich przebywa w Turcji, Libanie i Jordanii. Tylko w jednym obozie w Jordanii mieszka 80 tys. uchodźców z Syrii.

Mjanma: Prawie milion ludzi z mniejszości etnicznej Rohingjów mieszka w ogromnym obozie dla uchodźców w sąsiednim Bangladeszu.

Etiopia: Miliony ludzi pozostaje wysiedlonych z powodu konfliktu zbrojnego w regionie Tigraju. Są znaki, że rozejm może umożliwić powrót części z nich, ale sytuacja jest bardzo niestabilna. ONZ ostrzega, że uchodźcy w regionie mają pogarszające się warunki, jeśli chodzi o dostęp do jedzenia, lekarstw i czystej wody.

Poza wojnami i konfliktami zbrojnymi powodem wzrostu liczby uchodźców na świecie jest też utrudniony dostęp do żywności i wzrost jej cen (co również ma związek z wojną w Ukrainę). Duże znaczenie mają także kryzysy wynikające z klęsk żywiołowych spowodowanych zmianami klimatycznymi ? powodzie, susze i ekstremalne zjawiska pogodowe. Można się spodziewać, że w następne lata wzrośnie liczba uchodźców klimatycznych. Widzimy też wzrost naruszeń praw człowieka na całym świecie, prześladowań kobiet lub osób z różnych mniejszości oraz ludzi protestujących przeciw represyjnym reżimom.