Co się stanie, gdy pracownicy przejmą władzę?

Ktoś zapytał mnie ostatnio: co zrobicie gdy już weźmiecie szturmem parlament? Żyjemy w świecie, w którym naszym życiem rządzą rynki. Zajęcie parlamentu tego nie zmieni. Co więc powinniśmy zrobić, by dokonać udanej rewolucji socjalistycznej?

Musimy zachęcać ludzi pracy, by się organizowali, by przejmowali swe zakłady pracy i forsowali własne rozwiązania kryzysu, trapiącego społeczeństwo. Oznacza to poważną walkę, która przełamuje podział pomiędzy gospodarką a polityką. Każdy masowy ruch ludzi pracy musi wytworzyć swe własne, nowe formy organizacji ? rady pracownicze, które przeniosą walkę na nowy poziom i rzucą wyzwanie potędze kapitału. To one położą fundamenty pod organizację społeczeństwa nowego rodzaju.

W demokracjach kapitalistycznych poziom zaangażowania w konwencjonalną politykę spada. Dlaczego? Dzieje się tak, ponieważ w tych systemach głosując na kogoś, nie masz pewności, że osoba ta zrobi to, czego chcesz. Demokracja socjalistyczna będzie zupełnie inna. Możemy wprowadzić prawo do odwoływania wybranych przedstawicieli. Możemy mieć coroczne wybory. Wybrani przedstawiciele muszą otrzymywać średnie wynagrodzenie tak, by nie wynosili się ponad tych, których reprezentują.

Struktury polityczne, które tworzą podstawę dla socjalizmu, wyrastają z walki i są głęboko demokratyczne. Wykraczają one daleko poza granice demokracji kapitalistycznej. Ich powstanie wyznacza początek transformacji do społeczeństwa socjalistycznego.

Pierwszym krokiem na drodze do nowego społeczeństwa będzie wprowadzenie publicznej własności dużych korporacji. Nie będzie to oznaczało znanej nam dzisiaj nacjonalizacji tych firm, ale wprowadzenie demokratycznej kontroli nad nimi przez pracowników.

Obecnie mamy na świecie 10 dużych koncernów farmaceutycznych, na czele których stoi grono około 140 dyrektorów. Wraz z wyższymi menedżerami jest to powiedzmy około 300 ludzi, kontrolujących większość produkcji farmaceutycznej na świecie. Czym mogą się oni pochwalić? Wedle jednego z raportów spośród 1393 nowych leków, wyprodukowanych w latach 1975-97, jedynie 16 było przeznaczonych do zwalczania chorób tropikalnych. Tych 300 ludzi na czele zdecydowało, że nie będą dbali o mieszkańców Afryki. Pierwsza rzecz, którą powinniśmy zrobić, to wręczyć im wypowiedzenia z pracy.

Powinniśmy również wymieść ludzi zarządzających państwowymi mediami, siłami policyjnymi, wojskiem, służbą zdrowia i edukacją, a na ich miejsce wprowadzić zwykłych ludzi. Powinniśmy złamać kapitalistyczną kontrolę nad mediami. Nadzór pracowniczy wyeliminowałby ogromne marnotrawstwo środków na marketing i reklamę. To zagwarantowałoby wysoką jakość produktów. Co roku tysiące ludzi umierają na skutek spożywania utwardzonych olejów roślinnych. Po co mielibyśmy ich używać, gdyby ludzie sami byli właścicielami przemysłu spożywczego?

Wreszcie, kontrola pracownicza usunęłaby jeden z głównych problemów kapitalizmu ? przerzucanie kosztów na społeczeństwo. Jeśli jestem właścicielem fabryki chemicznej, to nie obchodzą mnie skutki mojej działalności dla środowiska czy ludzi. Po prostu chcę robić pieniądze. Własność publiczna usunęłaby ten problem.

Kolejnym elementem transformacji byłoby samozarządzanie. Jest nie do pomyślenia, że zaakceptujemy dotychczasowy model zarządzania pracą. W kapitalizmie mamy różne style zarządzania. Niektóre z nich próbują sprawić, byś utożsamił się z marką firmy. Staromodny tayloryzm przekazuje pracownikom, co dokładnie mają mówić i robić. Inne style mają obsesję na punkcie wskaźników wydajności i podobnych bzdur. W socjalizmie nie potrzebujemy takich nonsensów.

To zwykli ludzie zdecydują, jak będzie wyglądało samozarządzanie. Socjalizm jest burzliwy ? nie wprowadzają go w życie pedantyczni i utytułowani intelektualiści. Socjalizm tworzą zwykli ludzie w warunkach realnego życia. Zakładami pracy prawdopodobnie będą zarządzać zgromadzenia pracowników, a nie menedżerowie. Mogą one wybierać menedżerów lub przynajmniej uczynić ich całkowicie odpowiedzialnymi wobec tych zgromadzeń. Mogą też przemianować menedżerów na koordynatorów, a nawet uczynić ich stanowiska rotacyjnymi. Nie powinno być tak, że jedni ludzie cały czas spędzają na myśleniu i gadaniu, podczas gdy inni są zmuszani do czyszczenia toalet.

Ostatecznie możemy dojść do sytuacji, w której każdy będzie wykonywał częściowo prace fizyczne a częściowo administracyjne. Zasada podziału pracy, według której jedni ludzie są od myślenia a inni od wykonywania rozkazów, jest głęboko zakorzeniona ? nie możemy jej przezwyciężyć w sposób natychmiastowy. Pokonanie tego podziału w społeczeństwie socjalistycznym będzie wymagało wypracowania strategii, uwzględniającej takie rzeczy, jak dostęp do edukacji.

Kieran Allen
Tłumaczył Jacek Szymański

Tags: Featured

Category: Gazeta - grudzień 2022, Gazeta - grudzień 2022 - 2cd.