Serial TV: „The Gold”. Historia rabunku, w którym współpracowali złodzieje, policjanci i bankierzy

. | 1 kwietnia 2023

Podczas napadu magazynu Brink’s-Mat w 1983 roku, na terenie lotniska Heathrow w Londynie, zrabowano złoto o wartości 26 milionów funtów, które dzisiaj warte byłoby trzykrotnie więcej. Pieniądze ze sprzedaży złota zostały w większości wyprane na globalnych rynkach finansowych i zainwestowane w nieruchomości.

The Gold to ostatnia dramatyzacja tego słynnego napadu zrealizowana przez BBC (w Polsce znany jest film sensacyjny pod tytułem Złoto głupców: historia rabunku Brink’s-Mat z Seanem Beanem w roli głównej z 1992 roku).

Sześciu złodziei, którzy brali udział w napadzie na magazyn, spodziewało się ukraść gotówkę w rożnych walutach wartości miliona funtów. Jednak w skarbcu znaleźli tony sztabek złota wartych o wiele więcej. Złodzieje zostali szybko aresztowani, ale znaczna część złota została przechwycona przez „gangstera w garniturze” – Kennetha Noye’a. Ponad dwie trzecie łupu nigdy nie zostało odnalezione. W wyniku tego napadu i chęci przejęcia kontroli nad łupem dokonano także wielu morderstw.

Serial pełen jest bardzo dobrych dialogów i ciętych ripost, przedstawia także bohaterów w odświeżonym świetle. The Gold ze wspaniałą obsadą bardzo dobrze oddaje realia lat osiemdziesiątych. Jack Lowden (Dunkierka, Maria królowa Szkotów) jest świetny jako lizusowaty i zbójecki zarazem „dziedzic dworu”, Noye. W role detektywa nadinspektora, który wraz z dwójką innych utalentowanych śledczych (w tych rolach widzimy Charlotte Spencer i Emuna Elliotta) rozpracowywał napad, wcielił się Hugh Bonneville.

Serial traktuje zbrodnie jako studium fenomenu tak zwanej mobilności społecznej w opętanych mitem od „pucybuta do milionera” latach osiemdziesiątych thacherowskiej Wielkiej Brytanii. Noye i podobni jemu czują wielką niesprawiedliwość systemu, w którym bogaci są ciągle zamożni, kiedy reszta społeczeństwa ledwie wiąże koniec z końcem. „Tak właśnie wygląda Anglia teraz” – tłumaczy swojej żonie Noye – „tamci odziedziczyli wszystko, a my to buchnęliśmy”.

Noye zasztyletował tajnego policjanta na terenie swojego domu. Został o to oskarżony, ale uniewinniony przez ławę przysięgłych.

Łup z napadu na magazyn Brink’s-Mat napędził bańkę na rynku nieruchomości w londyńskiej dzielnicy Docklands. Obracanie gotówką pochodzącą z napadu przyczyniło się do powstania globalnego systemu prania pieniędzy, który wciąż jest używany przez bardziej tradycyjnych kapitalistów. Jedne z pierwszych dokumentów opublikowanych w Panama Papers (lub raczej w kwitach z Panamy), to dowody na pranie złota skradzionego z Brink’s-Mat.

Noye wyjasnia: „Chcę, aby mi się powiodło, tak dobrze, jak tej drugiej części kraju. Ludzie, którzy mają mnóstwo pieniędzy nie zastanawiają się zbytnio co jest dobre, a co złe, kiedy chcą zrobić jeszcze więcej pieniędzy”.

The Gold dobrze wskazuje na „system” – sekretne mrugania i uściski rąk, które korumpują wysokich rangą policjantów i oficjeli rządowych. Pokazuje także, że gangsterzy byli prawdziwymi thacherystami.

Serial robi także kilka ukłonów w stronę klasycznych filmów gangsterskich, takich jak Sexy Beast z 2000 roku (z Rayem Winstonem i Benem Kingsleyem) czy Długiego Wielkiego Piątku z 1980 roku (z Bobem Hoskinsem i Helen Mirren). To ulga, gdyż od brytyjskie kino sensacyjne jest głównie zdominowane przez miałkie fimy Guya Ritchiego, który nieudolnie próbuje naśladować Quentina Tarantino.

Charaktery złodziejów w serialu zostały trochę wyłagodzone, aby stały się bardziej strawne. Dotyczy to też policjantów. Pomimo tej nieuniknionej kompresji i fabularyzacji niektórych bohaterów, serial ogląda się naprawdę dobrze.

Przecięcie się szlaków przestępców i gliniarzy w południowym Londynie znaczyło również, że sprawy morderstw Stephena Lawrence’a (czarnoskórego nastolatka zamordowanego przez rasistów w 1993 roku) i Daniela Morgana (dziennikarza śledczego zamordowanego w 1987 roku), a także wiele innych, nie mogły doczekać się właściwego potraktowania, gdyż zostały zdominowane przez konsekwencje napadu Brinks’-Mat. W obu sprawach morderstw udowodniono policji korupcję i mataczenie. Ten wątek nie został jednak uwzględniony w serialu.

Pokazana jest za to rola masonerii, która łączyła poprzez skorumpowane zależności świat przestępczy z policją. Noye był informatorem policji, ale mógł ją też kontrolować, podobnie jak John Palmer (grany przez Toma Cullena), który przetapiał zrabowane złoto, aby powoli wpuszczać je w rynek.

Dwa dni po napadzie spacerująca para z Somerset zawiadomiła policję, że w ogrodowej szopie znajduje się piec tyglowy, w którym prawdopodobnie przetapiano złoto. Policjanci zrobili na nią nalot dopiero po 14 miesiącach. Palmer i tak został uniewinniony.

Lata później, kiedy Palmer został znaleziony martwy w innym ogrodzie, w 2015 roku, policja powiedziała, że zmarł z przyczyn naturalnych. Sześć dni potem, stwierdzono, że „przyczyny naturalne” to przedziurawiona kulami klatka piersiowa w sześciu miejscach.

Nic nie zmieniło się w ostatnich dekadach.

The Gold jest świetnie wyprodukowany pod względem nie tylko scenografii , ale i charakteryzacji aktorów. Doskonale oddaje klimat lat osiemdziesiątych, także dzięki wykorzystaniu popularnej muzyki tamtego czasu. W serialu możemy usłyszeć utwory między innymi Depeche Mode, The Cure, New Order, Joy Division, Gang of Four czy Bronski Beat.

Simon Basketter
i Maciej Bancarzewski

The Gold: serial produkcji BBC, Wielka Brytania, 2023
Scenariusz i pomysł serialu: Neil Forsyth
Reżyseria: Aneil Kaira
W rolach głównych: Hugh Bonneville, Dominic Cooper, Charlotte Spencer, Jack Lowden, Tom Cullen, Emun Elliott i Sean Harris
Serial składa się z sześciu odcinków, czas trwania odcinka: 60 minut.

W Polsce The Gold ma trafić do biblioteki nowej platformy SkyShowtime jeszcze w 2023 roku.

Tags: Featured