Biał?oruś i walka przeciwko Łukaszence

Oświadczenie Nurtu Międzynarodowego Socjalizmu

W Białorusi rozwinął się masowy ruch strajków i protestów przeciwko skorumpowanej, autorytarnej władzy Aleksandra Łukaszenki. Setki tysięcy wyszły na ulice. Mają miejsce strajki w zakładach produkcyjnych, sektorze energetycznym, hutach, kopalniach, petrochemii, mediach i w innych sektorach. Łukaszenka i jego sojusznicy odpowiedzieli represjami, używając sił państwa do atakowania protestów i aresztowania przywódców strajków, co w dalszym stopniu zradykalizowało i rozszerzyło ruch.

Solidaryzujemy się z walką w Białorusi. To część nowej fali protestów ? obejmującej także Liban, Boliwię, Mali i Tajlandię ? żądających zmian politycznych i społecznych. Podąża ona za falą rewolt w 2019 r., która został przerwana przez pandemię koronawirusa, ale obecnie pojawia się na nowo, w wielu przypadkach pogłębiona skutkami pandemii i towarzyszącemu jej upadkowi gospodarczemu.

Ruch w Białorusi jest porównywany do tzw. ?kolorowych rewolucji? w Ukrainie, Gruzji i Kirgistanie, lub do ?euromajdanowych? protestów w Ukrainie lat 2013-14. Ignoruje to jednak specyficzny kontekst białoruskiej rebelii. Inaczej niż w Rosji i wielu innych byłych republikach ZSRR, po upadku stalinizmu Białoruś nie doświadczyła pełnej skali prywatyzacji i deregulacji swej gospodarki. Upadek standardu życia, doświadczany przez kraje przechodzące przez brutalną transformację od kapitalizmu państwowego do wolnorynkowego, był bardziej łagodny. Ponadto Białoruś nie doświadczyła stworzenia klasy oligarchów, jak miało to miejsce w Ukrainie i w Rosji. Zamiast tego, Łukaszenka i jego bliscy sojusznicy byli w stanie utrzymać wysoki poziom centralizacji władzy w czasie transformacji.

Początkowo, w zamian za poparcie polityczne Rosji Białoruś korzystała z taniej ropy rosyjskiej, którą rafinowała i reeksportowała. Rosja zapewniała także główny rynek dla jej produktów rolnych i produkcji przemysłowej. W ostatnich latach spadek tego wsparcia gospodarczego, w związku z pogorszeniem stosunków z Rosją i załamaniem cen ropy naftowej, wywierał rosnącą presję na reżim Łukaszenki. Gospodarka doznała stagnacji, a Łukaszenka zwrócił się w kierunku prywatyzacji i ataku na standard życia pracowników. Częścią tego była jego próba, podjęta w 2017 r., wprowadzenia podatku od bezrobotnych i zamrożenia na wiele lat wynagrodzeń, wśród rosnących cen towarów konsumpcyjnych. W ostatnich latach Łukaszenka utrzymywał, że przedsiębiorstwa białoruskie są otwarte na prywatyzację, pod warunkiem uzyskania odpowiedniej ceny. Reżim starał się również zrównoważyć wpływy rosyjskie poprzez budowanie związków z Chinami, UE i Brytanią. Jeszcze w marcu tego roku białoruskie siły zbrojne prowadziły wspólne ćwiczenia z brytyjską piechotą morską.

Pogarszająca się sytuacja masy Białorusinów i Białorusinek, wraz z nieudolnymi działaniami w czasie kryzysu Covid-19, stanową kontekst sfałszowanych wyborów 9 sierpnia, w których Łukaszenka utrzymywał, że uzyskał 80% głosów, przeznaczając 10% dla swej rywalki, kandydatki opozycji, Swiatłany Cichanouskiej. To pomaga wyjaśnić, dlaczego ruch przybiera formę nie tylko wielkich protestów ulicznych, ale powszechnie także strajków, głównie w przedsiębiorstwach państwowych, gdzie pracownicy mieli poprzednio dostęp tylko do proreżimowych związków zawodowych.

Cichanouska i jej sojusznicy pozostają w tyle za walką, początkowo wzywając protestujących do przestrzegania prawa i unikania siłowej konfrontacji. Oficjalna opozycja liberalno-nacjonalistyczna oferuje niewiele dla rozwiązania trudności, z którymi borykają się zwykli Białorusini i zwykłe Białorusinki. Poza wezwaniem do nowych wyborów, jej alternatywą wobec władzy Łukaszenki jest dalsza liberalizacja gospodarki. Mocarstwa imperialistyczne także próbują kształtować powstający ruch we własnym interesie. Obejmuje to mocarstwa zachodnie, takie jak USA, UE i Brytania, które obecnie zabiegają o względy części oficjalnej opozycji liberalno-nacjonalistycznej. Obejmuje to także Rosję Władimira Putina, która chce używać ruchu, aby odbudować własne wpływy w regionie.

Rzeczywistą alternatywą wobec tego jest wzrost i rozwój niezależnego ruchu pracowniczego, stawiającego oddolnie żądania zarówno społeczne, jak i polityczne. Widzimy obecnie w Białorusi ogromną siłę, która wyzwala się, gdy pracownicy zbiorowo się organizują. Jak na razie ruch strajkowy w głównej mierze ogranicza się do wezwań o nowe wybory, zaprzestanie represji i uwolnienie więźniów politycznych. Jednak mniejszość wśród ruchu pracowniczego wyraża żądanie, aby prywatyzacja była wykluczona i aby zajęto się kwestiami bezrobocia i ubóstwa. Pogłębienie żądań socjalnych ruchu może pomóc w odebraniu kontroli tym, którzy przywiązani są do wzmocnienia sił kapitalistycznych ? zarówno niedoszłych białoruskich oligarchów, jak i międzynarodowych korporacji, którzy widzą ten kraj jako gotowy na prywatyzację.

Spuścizna stalinizmu na dekady pogrzebała tradycję rewolucyjnego socjalizmu w dawnych republikach ZSRR. W szczególności jest to prawdą w Białorusi, gdzie zachowało się wiele śladów stalinizmu. Mamy nadzieję, że w tym ruchu odrodzi się prawdziwa tradycja socjalistyczna, oparta na rzeczywistym ruchu pracowników i pracownic na rzecz własnego wyzwolenia. Nie może to ograniczać się do wprowadzenia demokracji parlamentarnej, ale musi walczyć o demokratyczną, oddolną kontrolę nad wszystkimi aspektami społeczeństwa. Obecny ruch stwarza kontekst, w którym staje się to prawdziwą możliwością.

Nurt Międzynarodowego Socjalizmu oferuje swoje pełne wsparcie i solidarność z politycznymi i ekonomicznymi walkami mas białoruskich. Sprzeciwiamy się tłumieniu protestów i strajków przez siły Łukaszenki i wzywamy do uwolnienia wszystkich więźniów politycznych. Sprzeciwiamy się i będziemy prowadzić kampanię przeciw jakiejkolwiek interwencji w politykę Białorusi ze strony naszych rządów, która mogłaby tylko zdusić możliwość pojawienia się prawdziwej alternatywy socjalistycznej.

Nurt Międzynarodowego Socjalizmu (IST)
25 sierpnia 2020 r.

Strona IST: http://internationalsocialists.org

(IST jest nurtem, przy którym jest afiliowana Pracownicza Demokracja)

Tags: Featured

Category: Wydarzenia i spotkania