Książki – TV

Kate Evans: Czerwona Róża ?biografia Róży Luksemburg

Graficzna biografia wybitnej rewolucjonistki Róży Luksemburg, oryginalnie opublikowana po angielsku przez Kate Evans w 2015 roku, jesienią zostanie wydana w języku polskim przez Wydawnictwo Ekono- miczne Heterodox.

W Polsce od wielu lat dziedzictwo Róży Luksemburg jest systematycznie deprecjonowane i niszczone. Symbolicznym przykładem tego jest usunięcie tablicy poświęconej Luxemburg w Zamościu przez lokalne władze prawie dwa lata temu. Bardzo dobrze się stało, że doskonały komiks Evans został wreszcie przetłumaczony.

Kate Evans rysuje losy rewolucjonistki od jej dziecięcych lat w Zamościu i Warszawie, po tragiczne wydarzenia z Berlina 1919, kiedy Róża Luksemburg została zamordowana przez oddziały Freikorpsu (skrajnie prawicowe szwadrony śmierci).

W Czerwonej Róży pokazana jest też intelektualna droga Luksemburg. Bardzo dobrze są również przedstawione idee jej najważniejszych dzieł. Jak narysować niesprawiedliwość społeczną? Jak wyjaśnić pojęcia wartości użytkowej i wartości wymiennej, komodyfi- kacji czy alienacji w kilku obrazkach? Evans udaje się w naprawdę przystępny sposób zilustrować gra- ficznie te i wiele innych marksistowskich pojęć.

Powieść graficzna Kate Evans skupia się zarówno na działalności politycznej, jak i prywatnym życiu bohaterki. Czerwona Róża to opowieść o czasach bardzo trudnych dla kobiet, które chciały i miały odwagę żyć inaczej, łamiąc przyjęte normy społeczne, zmieniając narracje i oczekiwania. Róża Luksemburg walczyła o sprawiedliwość nie tylko w życiu zawodowym, ale też prywatnym.

Czerwona Róża nie jest skrupulatnym zapisem życia politycznego i filozofii Luksemburg, jako że forma komiksu pozwala na to w dużo mniejszym stopniu niż tradycyjna biografia. To raczej biografia w pigułce, która jest jednak doskonałym (i bardzo przystępnym) wprowadzeniem w myśl polityczną polskiej rewolucjonistki, dodatkowo okraszonym (często pikantnymi, z elementami humoru) szczegółami życia prywatnego Luksemburg.

Natomiast ci, którym twórczość i życie Róży Luksemburg są dobrze znane, na pewno nie będą się nudzić. Evans mimo ograniczeń narzuconych formą komiksu naprawdę zadbała o szczegóły.

Czerwona Róża jest bardzo dobrze narysowana i napisana, ma obszerne przy- pisy, cytuje wiele prac Luksemburg, jednak – co najważniejsze – dzięki prostej przystępnej formie graficznej jej myśl może dotrzeć do szerszej publiczności.

Ela Bancarzewska

---

Toni Morrison (1931-2019)

Na początku sierpnia zmarła Toni Morrison, jedna z największych pisarek XXI wieku; była pierwszą Afryko-Amerykanką, która otrzymała literacką Nagrodę Nobla.

W swoim noblowskim wykładzie w 1993 roku Morrison powiedziała: ?Opresyjny język to więcej niż tylko reprezentacja przemocy ? to jest przemoc. To więcej niż tylko reprezentacja ograniczonej wiedzy ? on ogranicza wiedzę?.

Morrison wychowała się w Ohio, podczas Wielkiego Kryzysu. Trzydzieści lat później przeniosła się do Nowego Jorku; samotna matka z dwójką dzieci.

Tam zaczęła pisać. ?Pisanie było czymś, czym mogłam się zająć wieczorami, kiedy dzieci już zasnęły? ? mówiła.

Morrison przywróciła do życia ten aspekt amerykańskiej rzeczywistości, który był często ignorowany. Jak nikt inny pisała o kwestiach rasowych i doświadczeniu czarnoskórych kobiet.

Jeden z jej najbardziej znanych cytatów brzmi: ?Jeśli jest książka, którą chcesz przeczytać, a która jeszcze nie została napisana, to ty musisz ją napisać?. I to właśnie robiła.

Wszystkie książki Morrison są warte przeczytania. Umiłowana to jedna z najlepszych powieści eksperymentalnych wszechczasów. To przejmująca analiza niewolnictwa, rasizmu i szeroko pojętej kobiecości.

Jej pisarstwo jest śmiałe, zdumiewające, czułe i piękne.

Cieszy, że wielokrotnie nagradzana twórczość Morrison trafiła na listy lektur szkolnych w wielu krajach.

Toni Morrison dożyła pięknego wieku 88 lat, jednak dla świata to czas tragiczny. Straciliśmy jedną z największych pisarek i komentatorek wydarzeń społecznych. Słowa, które wyszły spod jej pióra, będą żyły o wiele dłużej.

Eve R Stone Light
Tłumaczył Maciej Bancarzewski

---

Polityka ? film Patryka Vegi

Patryk Vega to jeden z najbardziej kasowych polskich reżyserów. Jego produkcje, takie jak Pitbull, Kobiety mafii czy Botoks obejrzały miliony ludzi w Polsce.

Stanie się też tak zapewne z jego najnowszym filmem zatytułowanym Polityka, który wejdzie do kin 4. września. W swoich filmach Vega uwielbia prowokować widzów, zazwyczaj rozprawiając się z jakimś środowiskiem (policjanci w Pitbullu, czy lekarze w Botoksie).

Szokowanie i efekciarstwo nie zawsze pozytywnie wpływa na przekaz filmu. W Polityce, jak sama nazwa wskazuje, reżyser skupił się na politykach, głównie z obecnego pisowskiego obozu rządzącego.

Bohaterowie filmu to karykatury rzeczywistych postaci: Jarosława Kaczyńskiego, Beaty Szydło czy Bartłomieja Misiewicza. Jak w innych filmach Vegi, dla efektu dialogi epatują wulgaryzmami.

Zapewne celem Vegi było obnażenie klasy politycznej. Polityka skupia się jednak na samych osobowościach, które mają być przerażające i śmieszne jednoczenie. Vega chciałby, aby widzowie pośmiali się z ?wiejskości? Szydło czy infantylności Misiewicza. Tyle tylko, że jest to pójście na łatwiznę i nie wymaga od widza większego zaangażowania.

Polityka bardziej przypomina zlepek scen z kabaretu niż systemowe ukazanie mechanizmów działania na szczytach władzy (tak jak w amerykańskim Prezydenckim pokerze czy brytyjskich Zapętlonych).

Polityka to bardziej wentyl bezpieczeństwa dla homofobicznego i rasistowskiego rządu PiS-u niż jego prawdziwa krytyka.

Maciej Bancarzewski

Polityka w kinach od 4. września
Reżyseria i scenariusz: Patryk Vega
W rolach głównych: Andrzej Grabowski, Iwona Bielska, Zbigniew Zamachowski i Ewa Kasprzyk

---

Ta, która musi umrzeć Davida Lagercrantza

22. sierpnia ukazała się długo wyczekiwana ostatnia, szósta część serii Millennium stworzonej przez szwedzkiego autora i antyrasitowskiego działacza Stiga Larssona zmarłego w 2004 roku.

Tak jak ostatnie dwie powieści o Lisbeth Salander, Ta, która musi umrzeć została napisana przez Davida Lagercrantza, któremu z sukcesem udało się kontynuować Millennium. Niesamowity thriller, nie tylko dla najwierniejszych fanów genialnej komputerowej hakerki.

Książka wydana przez Wydawnictwo Czarna Owca, dostępna także na ebooku i audiobooku.

Category: Gazeta - wrzesień 2019