Jak faszyści Mussoliniego doszli do władzy?

Tomáš Tengely-Evans pisze o narodzinach faszyzmu 100 lat temu

W kwietniu 1919 r. w Mediolanie grupka paramilitarnych zbirów splądrowała biura socjalistycznego dziennika ?Avanti!?. Zamordowali 4 osoby, 39 ranili i całkowicie spalili pomieszczenia. W ten sposób faszyzm obwieścił światu swe narodziny.

Benito Mussolini, który niewiele wcześniej zapoczątkował ruch faszystowski pochwalał atak jako ?pierwszą potyczkę wojny domowej?. Jego faszyści byli nowym i unikalnym zagrożeniem dla lewicy i klasy pracującej.

Faszyzm został zrodzony z głębokiego kryzysu społecznego i groźby rewolucji socjalistycznej po zakończeniu I wojny światowej. W 1919 i 1920 r. Włochy ogarnęła rewolucyjna fala ? okres znany jako ?dwa czerwone lata?. Na przemysłowej północy robotnicy strajkowali, okupowali swe fabryki, a niektórzy tworzyli własne demokratyczne rady robotników, by przejąć zarządzanie. Na wiejskim południu robotnicy rolni powstali przeciwko właścicielom ziemskim.

Część włoskiego wielkiego biznesu i ziemiaństwa zaczęła tracić wiarę w zdolność polityków demokratycznych głównego nurtu do powstrzymania rewolty.

Mussolini był niegdyś na lewicy Partii Socjalistycznej, jednak poparł udział Włoch w wojnie i ostro skręcił na prawo.

Jeden z ministrów powiedział o ataku na ?Avanti!?, że ?uratował kraj?.

Faszyzm nie jest po prostu kolejną formą prawicowej dyktatury, ale dąży do zbudowania ruchu masowego, który może rozbić pracowniczą organizację i demokrację.

W północnych miastach, takich jak Mediolan, szeregi faszystów zapełniali ludzie z tych warstw klasy średniej, którzy odczuwali z jednej strony presję kapitalistów, a z drugiej ruchu pracow- niczego. Wśród ich zwolenników byli drobni kapitaliści, sklepikarze, ludzie wolnych zawodów oraz znaczna reprezentacja oficerów wojska.

Podpalenie ?Avanti!? zostało przeprowadzone przez oficerów ?Arditi? ? pułku sił specjalnych włoskiej armii.

Włoski rewolucjonista Antonio Gramsci napisał: ?Gangi, które już wcześniej zostały zorganizowane i uzbrojone przez wielkich właścicieli ziemskich, wkrótce przybrały dla siebie miano ?faszystowskich??. Wtedy właśnie faszyści przemienili się w ?Białą Gwardię kapitalizmu przeciwko klasowym organom klasy pracującej?.

Ich następnym krokiem był atak bombowy na socjalistyczną demonstrację w listopadzie 1919 r. W ciągu następnego roku ich grupy rozbijały strajki i zamykały związki zawodowe oraz inne organizacje demokratyczne w całym kraju.

Po zwycięstwie socjalistów w wyborach lokalnych w Bolonii faszyści przeprowadzili okupację siedziby samorządu i obalili demokratycznie wybraną radę. Tego typu akcje były przeprowadzane w innych miastach.

Mussolini lubił przedstawiać przejęcie władzy przez faszystów jako heroiczny akt, dokonany podczas ?Marszu na Rzym? w 1922 r. Choć faszyści rzeczywiście wmaszerowali do Rzymu, to na jego ulicach byli eskortowani przez wojsko, a następnie z niego wymaszerowali.

Mussolini został mianowany premierem przez króla Włoch. Ruchy faszystowskie nigdy nie dochodziły do władzy drogą wygranych wyborów czy też poprzez gwałtowny przewrót. Władzę przekazywały im klasy rządzące w momencie kryzysu.

Niestety przywódcy reformistycznej Partii Socjalistycznej odwrócili się od idei fundamentalnej zmiany ? i zdradzili ruch strajków okupacyjnych w fabrykach oraz cały ruch pracowniczy. Nie wezwali do mobilizacji, by powstrzymać faszystów.

Dziś faszyści organizują się w zupełnie innym kontekście, nie widać więc tysięcy zdemobilizowanych oficerów wojskowych, tworzących grupy paramilitarne. Jednak na całym świecie faszystowskie i skrajnie prawicowe ugrupowania znów rosną w siłę.

Tłumaczył Jacek Szymański

Tags: Featured

Category: Gazeta - kwiecień 2019, Gazeta - kwiecień 2019 - cd.