DOKUMENT – „Kup teraz. Jak manipuluje się konsumentami”

. | 1 grudnia 2024

Tytuł tego dokumentu nawiązuje do wszechobecnego konsumpcjonizmu „za jednym kliknięciem”.

Raczej trudno się spodziewać się, aby film wyprodukowany przez Netflixa nawoływał do obalenia systemu kapitalistycznego. Tym niemniej warto zobaczyć Kup teraz o współczesnym konsumpcjonizmie.

Film skupia się na działalności najpotężniejszych korporacji, takich jak Apple, Amazon czy Adidas. W filmie wypowiadają się byli pracownicy tych firm, którzy demaskują ich politykę opartą na ciągłym dążeniu do wzrostu sprzedaży produktów i samym zysków.

Pomiędzy wywiadami widzimy wizualizacje gór odpadów (zapewne wygenerowaną przez sztuczną inteligencję) zasypujących takie miasta, jak Paryż czy Nowy Jork. Z filmu dowiadujemy się o takich strategiach korporacyjnych, jak na przykład planowane postarzanie produktów, czyli projektowanie ich tak, aby starczały na krócej, co wymusza kupowanie nowszych modeli.

Pierwszy raz taka strategia została wprowadzona przez producentów żarówek (General Electric) już na początku dwudziestego wieku. Obecnie jest stosowana powszechnie. Apple za wszelką cenę chce przekonać kupujących, że warto nabyć najnowszy smartfon, mimo tego, że praktycznie niczym nie różni się od poprzedniego (każdego roku Apple wprowadza do sprzedaży nowy model, od 2008 to aż 16 „różnych” Iphonów).

Aby uniemożliwić naprawę lekko zepsutych telefonów, Apple wprowadził inne śrubki, których nie można odkręcić zwykłym śrubokrętem. W samym 2022 wyrzucono ponad 5 miliardów telefonów na całym świecie. Tylko około 10 procent „starych” telefonów podlega procesowi recyklingu.

Z dokumentu możemy się dowiedzieć także o polityce niszczenia niesprzedanych luksusowych towarów (jak ubrania czy torebki). Właściciele takich korporacji, jak Prada, nie chcą, aby ich produkty były przeceniane, bo przecież niższa cena zrujnowałaby ich reputację.

Całkowicie dobre ubrania są albo palone, albo cięte. Dopiero wtedy mogą trafić na wysypisko. Jak stwierdził bez zażenowania jeden z menadżerów, uzasadniając taką politykę: „Nasze ubrania nie mogą być noszone przez bezdomnych’”.

Amazon także uczestniczy w tym procederze. Tony niesprzedanych towarów (w tym elektroniki) są niszczone, tylko dlatego, że jest to dla Amazona tańsze niż przechowywanie ich w magazynach.

Sama końcówka Kup teraz rozczarowuje. Rozwiązaniem problemu odpadów mają być głównie „ekologiczne” metody produkcji. Autorzy dokumentu oczywiście nie nawiązują to takich terminów, jak kapitalizm czy nadprodukcja. Z filmu nie dowiemy się także wiele na temat wpływu systemu kapitalistycznego na środowisko czy o warunkach pracy setek tysięcy składających Iphony czy pakujących paczki dla Amazona.

Maciej Bancarzewski

Kup teraz. Jak manipuluje

się konsumentami,

Wielka Brytania, 2024.

Reżyseria: Nic Stacey.

Film dostępny od 20 listopada.

Tags: Featured