„Drobny szczegół” autorstwa Adanii Shibli: powieść o historii opresji Palestyńczyków

. | 1 grudnia 2023

Drobny szczegół to niezwykle wnikliwa opowieść o przemocy, jakiej doświadczały społeczeństwa żyjące pod kolonialną okupacją

„Czasem, nie można w żaden sposób zapomnieć o przeszłości, zwłaszcza jeśli teraźniejszość jest nie mniej przerażająca”. Drobny szczegół autorstwa Adanii Shibli jest wezwaniem do czytelników, aby nigdy nie zapomnieli o okropnościach, jakie Palestyńczycy znosili przez ponad 75 lat. Książka ta po raz pierwszy została wydana w 2017 roku.

Pierwsza część powieści oparta jest na prawdziwej historii młodej beduińskiej kobiety, która została schwytana, zgwałcona, a następnie zamordowana przez syjonistycznych żołnierzy w 1949 roku.

Shibli ukazuje czytelnikowi całą grozę tej opowieści. Nie powstrzymuje się przed opisywaniem upokorzenia i horroru, jakie młoda kobieta musiała znosić z rąk syjonistów. Pokazuje, że gwałt i okrucieństwo były częścią kolonialnego projektu po Nakbie („Katastrofie” – czystki etnicznej z 1948 roku).

Gwałt na dziewczynie jest aprobowany przez izraelskiego dowódcę plutonu, który instruuje wszystkich żołnierzy pod swoim dowództwem, aby ją napastowali.

Ta izraelska postać jest dziwnie zdyscyplinowana, ma obsesję na punkcie higieny i wydaje się być pozbawiona wszelkich emocji i empatii. Jasne jest, że dla niej gwałt na dziewczynie jest jedynie nieuniknionym wynikiem wojny – tak rutynowym, jak wyjście na patrol.

Dzięki tej postaci zaczynamy rozumieć niektóre z mitów, które syjoniści stworzyli na temat Palestyny. Dowódca plutonu opisuje ziemię jako opuszczoną i jałową. Twierdzi, że zadaniem syjonistów jest jej uprawa i uczynienie jej zdatną do zamieszkania.

To kłamstwo, że Palestyna była ziemią bez ludzi, o którą trzeba było dbać, utrzymuje się do dziś, gdyż izraelscy osadnicy nadal rabują ziemię Palestyńczykom.

Druga połowa książki podąża za inną bezimienną postacią, tym razem Palestynką, która ma obsesję na punkcie historii gwałtu i morderstwa młodej kobiety.

Podczas jej podróży w celu odkrycia prawdy o tym, co się stało, czytelnik zaczyna rozumieć rzeczywistość życia w państwie apartheidu. Podróżując przez swoją ojczyznę, kobieta jest zmuszona do przekraczania granic i punktów kontrolnych oraz jest nękana przez uzbrojonych żołnierzy. Każdego dnia do- świadcza represji, co głęboko ją dotyka.

Pojawiają się podobieństwa między tym, jak jest traktowana, a tym, jak brutalnie potraktowano młodą kobietę w 1949 roku. Obie kobiety nie są postrzegane przez syjonistów jako ludzie.

Kiedy czyta się tę książkę, rzuca się w oczy ciągłość między dwiema przedstawionymi historiami i dehumanizacja Palestyńczyków przez dzisiejsze media głównego nurtu.

Dehumanizacja i rasizm zawsze były narzędziami kolonizatorów lub ciemiężycieli, próbujących usprawiedliwić własną brutalność. Kolejnym przejawem tego rasizmu było odwołanie w październiku, przez Frankfurckie Targi Książki, ceremonii wręczenia nagrody dla Shibli za niemiecki przekład Drobnego szczegółu.

Organizatorzy napisali w mediach społecznościowych po odwołaniu ceremonii, że „wojenny terror przeciwko Izraelowi jest sprzeczny ze wszystkimi wartościami, które reprezentują Frankfurckie Targi Książki”.

Anulowanie nagrody dla Shibli nie jest „drobnym szczegółem” samym w sobie. Pokazuje, jak daleko może się posunąć establishment, by zmarginalizować palestyńskie głosy, zwłaszcza te tak nieugięte, jak Shibli.

Dzięki decyzji Festiwalu Książki we Frankfurcie jeszcze więcej osób mówi i czyta powieść Shibli. Za to powinniśmy być wdzięczni. Drobny szczegół to przejmująca i trudna lektura, obnażająca brutalną historię, o której należy pamiętać.

W Polsce tłumaczenie Hanny Jankowskiej Drobnego szczegółu ukazało się w listopadzie tego roku. Książka, w cenie około 30 PLN, jest dostępna we wszystkich głównych księgarniach kraju.

Sophie Squire i Maciej Bancarzewski

Drobny szczegół, Adania Shibli
Wydawnictwo Drzazgi, 2023, 120 str.

Tags: Featured